Platformliften, gevelonderhoudsinstallaties, goederenliften, hoogwerkers en andere hefinstallaties vallen met ingang van 20 januari 2027 onder de nieuwe Machineverordening. Dit is vooral belangrijk nieuws voor fabrikanten van deze installaties. Hun producten moeten op dat moment aan de verordening voldoen. Maar ook voor gebouweigenaren en -beheerders brengt de Machineverordening een aantal veranderingen met zich mee. Productmanager certificatie Willem Kasteleijn praat ons bij.
Wat verandert er met de nieuwe Machineverordening?
“Tot nu toe vielen verticaal-transportinstallaties altijd onder de Machinerichtlijn. Vanaf 20 januari 2027 komt daar de Machineverordening voor in de plaats. Of het nu gaat om gevestigde producenten met bestaande producten of nieuwkomers met nieuwe producten, vanaf dan moet iedereen voldoen aan de nieuwe regelgeving.”
“Enerzijds krijgen partijen te maken met strengere procedures voor de conformiteitsbeoordeling van machines en gerelateerde producten. Anderzijds worden de procedures flexibeler. En daar profiteren ook gebouweigenaren en -beheerders van. Liet je bijvoorbeeld eerder een gevelonderhoudsinstallatie voor een specifiek gebouw maken die niet volledig aan de geharmoniseerde productnorm voldeed, dan moest er een heel EG-typegoedkeuringstraject worden doorlopen. Vanaf 2027 volstaat de eenheidskeuring om aan te tonen dat het ‘one-off-product’ voldoet aan de verordening. Dat is toch een andere investering in tijd en geld.”
“Verder mogen fabrikanten vanaf 2027 gebruiksaanwijzingen en de EU-conformiteitsverklaring digitaal verstrekken. Gebouweigenaren en -beheerders die gehecht zijn aan de papieren versie, kunnen die gratis opvragen. Kanttekening is wel dat zij er zelf verantwoordelijk voor zijn dat de documentatie beschikbaar en toegankelijk is voor de medewerkers die met de machine werken. Prettige bijkomstigheid voor iedereen die met de documentatie aan de slag gaat: de Nederlandse Arbeidsinspectie heeft bepaald dat deze in het Nederlands moet zijn, net als de veiligheidsstickers op de verticaal-transportinstallaties.”
In hoeverre heeft de Machineverordening oog voor digitale ontwikkelingen?
“Als gebouweigenaar of -beheerder wil je natuurlijk meegaan met je tijd. Tegelijkertijd wil je ook zeker weten dat je verticaal-transportinstallaties veilig zijn voor cyberdreigingen. De nieuwe Machineverordening bevat onder meer cybersecurityeisen om machines hiertegen te beschermen. En die gelden niet alleen bij ingebruikname. Als gebouwbeheerder of -eigenaar moet je erop toezien dat machines die na 20 januari 2027 zijn geïnstalleerd en verbonden zijn met het web, aan deze eisen blijven voldoen.”
“De nieuwe Machineverordening gaat overigens ook in op opkomende technologieën zoals machines met zelf-evoluerend gedrag die machinelearning gebruiken om veiligheidsfuncties te waarborgen. Daarnaast bevat de verordening regelgeving over de invloed van software-updates en digitale aanpassingen op de machineveiligheid.”
In sommige gevallen stelt de verordening de gebouwbeheerder in de verantwoordelijkheid van de producent. Hoe zit dat precies?
“Soms wordt een verticaal-transportmachine na ingebruikname fysiek of digitaal ingrijpend veranderd. Zo’n aanpassing kan leiden tot nieuwe of grotere veiligheidsrisico’s. De Machineverordening noemt dat een ‘substantiële wijziging’. De partij die de wijziging doorvoert, wordt dan gezien als producent en is verantwoordelijk voor een hernieuwde conformiteitsbeoordeling. Gebouweigenaren of -beheerders die deze wijzigingen zelf uitvoeren, zijn dus zelf aansprakelijk voor de naleving van de verordening.”
“Deze ‘eindverantwoordelijkheid’ geldt trouwens ook voor gebouweigenaren of -beheerders die een machine rechtstreeks van buiten de EU halen zonder importeur of distributeur. Zij worden dan zelf gezien als importeur en moeten zelf zorgen dat de machine voldoet aan de verordening, inclusief CE-markering en conformiteitsbeoordeling.”
Hoe kan je als gebouwbeheerder of -eigenaar inspelen op de nieuwe Machineverordening?
“De meeste fabrikanten van verticaal-transportinstallaties zullen ervoor zorgen dat hun producten op tijd voldoen aan de regelgeving uit de nieuwe Machineverordening – Liftinstituut kan hen overigens daarbij de weg wijzen met een impact assessment. Maar het kan natuurlijk nooit kwaad om als gebouweigenaar of -beheerder bij de aanschaf van zo’n installatie bij de fabrikant te informeren: in hoeverre houdt hun product al rekening mee met de nieuwe verordening?”
“Ga je als gebouwbeheerder of -eigenaar zelf ingrijpende wijzigingen doorvoeren? Of importeer je zelf zo’n installatie van buiten de EU? Overleg dan met je accountmanager van Liftinstituut over de benodigde certificeringsstappen.”